เจาะลึกการทำดอกไม้ปลอม ไอเทมยอดฮิตในการทำพวงหรีด 

ดอกไม้ปลอมหรือดอกไม้ประดิษฐ์เป็นภูมิปัญญาและนวัตกรรมของการนำเอาวัสดุต่างๆ มาใช้เพื่อเลียนแบบดอกไม้จากธรรมชาติ โดยอาจจะเกิดจากงานฝีมือของมนุษย์หรือจะเป็นการใช้เครื่องจักรตลอดจนเทคโนโลยีในกระบวนการอุตสาหกรรมสร้างขึ้นมาก็ได้ ด้วยจุดประสงค์สำคัญคือต้องการผลิตวัสดุที่มีความสวยงามคล้ายคลึงกับธรรมชาติ แต่มีความคงทนสามารถใช้งานได้หลากหลายมากกว่าดอกไม้สดที่มีข้อจำกัดในการใช้งานนั่นเอง ดังนั้นในวงการพวงหรีดจึงมีการนำเอาดอกไม้ปลอมในรูปแบบต่างๆ มาใช้ทำพวงหรีดดอกไม้แทนการใช้ดอกไม้สดกันมากขึ้น

• ผ้า
• กระดาษ
• พลาสติก
• พืช

ทำความรู้จักกับความเป็นมาของดอกไม้ปลอม

สำหรับดอกไม้ปลอมที่มีการนำมาใช้กันนั้นไม่ได้มีการระบุอย่างแน่ชัดว่าเริ่มต้นมาตั้งแต่เมื่อไหร่และใครเป็นผู้ที่ริเริ่มจนทำให้วัฒนธรรมการประดิษฐ์ดอกไม้ในลักษณะนี้เป็นที่รู้จักไปทั่วโลก หากแต่ในประเทศไทยของเรานั้นมีหลักฐานหลายชิ้นซึ่งทำให้เราสามารถคาดคะเนได้ว่าการทำดอกไม้ปลอมนั้นเกิดขึ้นมานานแล้ว โดยผู้คนในอดีตมักจะทำดอกไม้ปลอมเพื่อใช้ประกอบพิธีการทางศาสนาและสำหรับถวายพระพุทธรูป ใช้เพื่องานพิธีการในพระราชวัง ตลอดจนใช้เพื่อมอบให้กับชนชั้นสูงเป็นต้น

ในสมัยก่อนการทำดอกไม้ปลอมก็จะไม่ได้มีการใช้วัสดุที่เป็นกระดาษหรือวัสดุสังเคราะห์อย่างในปัจจุบันแต่จะใช้สิ่งของจากธรรมชาตินำมาดัดแปลงเล็กน้อยเพื่อให้มีความสวยงาม เช่น การทำดอกไม้จากเทียน การทำดอกไม้จากใบตองและการนำปูนมาปั้นเป็นลวดลายของดอกไม้หลากหลายรูปแบบด้วยนั่นเอง และเพราะความสวยงามของดอกไม้ปลอมที่แทบจะไม่ได้แตกต่างจากดอกไม้ในธรรมชาติทั้งยังต้องอาศัยความปราณีตในการจัดทำ จึงถือได้ว่าการทำดอกไม้ปลอมนั้นเป็นงานฝีมืออันทรงคุณค่า ต่อมาจึงได้มีการฝึกอบรมและกำหนดหลักสูตรการประดิษฐ์ดอกไม้ลงในวิชาศิลปหัตถกรรมของไทยเราเรื่อยมา

ประเภทของดอกไม้ปลอมในปัจจุบัน

องค์ความรู้ของมนุษย์เรามักจะมีการปรับเปลี่ยนและพัฒนาให้เข้ากับยุคสมัยมาตลอดและไม่เคยที่หยุดนิ่ง ดังนั้นนอกจากวัฒนธรรมวิธีการทำดอกไม้ปลอมจะได้รับการสืบทอดมาจากเมื่อครั้งอดีตแล้ว ก็ยังมีการพัฒนาและสรรหาวัสดุใหม่ ๆ ที่ทันสมัยและมีความสะดวกสบายในการจัดทำนำมาสร้างเป็นดอกไม้ปลอมในรูปแบบต่าง ๆ อย่างหลากหลายดังนี้

ผ้า

การทำดอกไม้ปลอมด้วยผ้าถือเป็นภูมิปัญญาในครั้งแรกๆ ที่มีการจัดทำดอกไม้ปลอมขึ้น เนื่องจากเป็นวัสดุที่หาได้ง่ายและมีการใช้งานกันอยู่แล้วในชีวิตประจำวัน โดยผ้าที่นำมาทำดอกไม้นั้นก็จะมีอยู่หลากหลายชนิดขึ้นอยู่กับความต้องการ เช่น ผ้ากำมะหยี่, ผ้าสักหลาด, ผ้าแพรเยื่อไม้, ผ้ามัสลิน เป็นต้น และลักษณะของดอกไม้ปลอมที่ได้ก็จะแตกต่างกันไปตามเนื้อผ้า

กระดาษ

สำหรับการทำดอกไม้ปลอมด้วยกระดาษเป็นหนึ่งในการทำดอกไม้ที่มีต้นทุนไม่สูงส่งผลให้ได้รับความนิยมและมีผู้ประกอบการมากมายในตลาดที่เลือกจะใช้กระดาษประเภทต่าง ๆ มาทำเป็นดอกไม้ โดยนิยมใช้กระดาษมีไม่ได้มีความหนามากนัก เช่น กระดาษสา, กระดาษทิชชู่, กระดาษย่น ซึ่งสามารถเลือกใช้สีของกระดาษให้เหมาะสมกับดอกไม้ที่ต้องการทำหรือจะย้อมสีขึ้นมาเองเพื่อความสมจริงที่มากขึ้นก็ได้

หรีด789 เราใช้กระดาษอัดขึ้นรูปความร้อน จุ่มสี นำมาปั้มขึ้นรูปเป็นกลีบดอกไม้ชนิดต่างๆ หลังจากได้กระบวนการกลีบเสร็จแล้วจึงนำมาประดิษฐ์อีกครั้ง เช่นดอกกุหลาบ จะใช้กลีบประมาณ 10 กลีบขึ้นไปมาเรียงกันเพื่อให้เป็นดอกกุหลาบแต่ละดอก

ตัวอย่างดอกไม้ประดิษฐ์ที่เราใช้กับพวงหรีดพัดลมรุ่นต่างๆ

ดอกไม้ประดิษฐ์หรือดอกไม้ปลอมติดพวงหรีด pinterest.com/wreath789online

พลาสติก

การทำดอกไม้ปลอมด้วยพลาสติกเป็นนวัตกรรมที่เกิดขึ้นในช่วงที่เทคโนโลยีต่าง ๆ ได้รับการพัฒนา ดังนั้นกระบวนการผลิตตลอดจนวัสดุที่ใช้จึงสามารถเข้าถึงได้ง่ายและสามารถนำไปใช้ในโรงงานอุตสาหกรรมเพื่อผลิตดอกไม้เป็นจำนวนมากได้ แต่ถึงอย่างนั้นก็ใช่ว่าพลาสติกเหล่านั้นจะต้องเกิดขึ้นภายในวงการอุตสาหกรรมอย่างเดียว เพราะในสมัยนี้มีการรณรงค์ในเรื่องของการนำขยะเช่นพลาสติกต่าง ๆ นำมาสร้างประโยชน์ใหม่อีกครั้งหรือที่รู้จักกันว่า ‘การรีไซเคิล’ ดังนั้นทุกคนก็จะสามารถพบเห็นดอกไม้ปลอมจากการรีไซเคิลพลาสติกได้ทั่วไปด้วย

พืช

อาจจะดูแล้วย้อนแย้งที่มีการนำเอาวัสดุจากพืชมาเลียนแบบดอกไม้ซึ่งก็เป็นพืชชนิดหนึ่งตามธรรมชาติ แต่ก็ต้องยอมรับว่าตั้งแต่ในอดีตก็มีการนำเอาวัสดุตามธรรมชาติต่าง ๆ มาประดิษฐ์เป็นดอกไม้ปลอมกันอย่างแพร่หลายอยู่แล้ว โดยอาจจะใช้เป็น ใบไม้ ดอกไม้แห้ง พืชแห้ง หรือเมล็ดพืชก็ได้ขึ้นอยู่กับความสะดวกของแต่ละคน และที่สำคัญหลายคนก็อาจจะเคยเห็นดอกไม้ปลอมชนิดหนึ่งที่พบเห็นได้ทั่วไปตามงานศพซึ่งประดิษฐ์ขึ้นมาจากไม้ชนิดหนึ่งกันมาบ้างแล้ว นั่นก็คือ ‘ดอกไม้จันทน์’ ที่จะต้องใช้เนื้อไม้จันทน์มารีดให้แบนและพับเป็นดอกไม้จันทน์ในรูปแบบต่างๆ

ภาพจากเทศบางคลองแห

ดอกไม้ประดิษฐ์จากผักตบชวา nia3portal.emworkgroup.co.th/info/innovation/item/2179

สรุป

นอกจากนั้นดอกไม้ปลอมที่มีการประดิษฐ์ขึ้นมาไม่ว่าจะด้วยวัสดุอะไรก็แล้วแต่ มักจะสามารถแบ่งออกได้เป็นสองประเภทหลัก ๆ นั่นก็คือการทำดอกไม้ปลอมโดยอิงรูปร่างลักษณะตามความเป็นจริงของดอกไม้ในแต่ละชนิตตามธรรมชาติของมัน ซึ่งจะใช้ทักษะความรู้และความละเอียดในการจัดทำเพื่อความสวยงามและคล้ายคลึงกับดอกไม้ในธรรมชาติให้ได้มากที่สุด และดอกไม้ปลอมอีกประเภทหนึ่งที่พบเห็นได้มากขึ้นในปัจจุบันก็คือการทำดอกไม้ปลอมโดยไม่ได้กำหนดตายตัวว่าจะต้องทำให้เหมือนกับดอกไม้ชนิดใดเป็นพิเศษ แต่จัดทำโดยคิดค้นดอกไม้ขึ้นมาใหม่หรือใช้สิ่งที่มีตามธรรมชาติมาเป็นแรงบันดาลใจก็ได้ เพราะฉะนั้นดอกไม้ปลอมที่นำมาทำเป็นพวงหรีดส่วนใหญ่มักจะเลือกดอกไม้ปลอมที่ทำเลียนแบบดอกไม้ตามธรรมชาติ เพื่อยังคงไว้ซึ่งความหมายอันเป็นมงคลของดอกไม้ชนิดนั้นๆ นั่นเอง